Alle berichten van Ben Alders

Over Ben Alders

Solar ondernemer. Zonnepanelen en duurzame energie.

Zonatlas – waarde en beperkingen

Zonatlas.nl – daken in beeld

Steeds meer provincies en gemeenten brengen online alle daken van woonhuizen en bedrijfspanden in kaart.
In Gelderland gebeurt dat via Zonatlas.nl. Buiten Gelderland, doet Zonatlas.nl dat ook voor grote delen van Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland en Brabant.

Dat is prachtig. Het toont niet alleen alle daken. Op basis van dakoppervlak, kompasrichting en hellingshoek van het dak wordt bepaald of een dak geschikt is voor zonnepanelen.
De beoordeling gebeurt in termen van: zeer geschikt, geschikt en niet geschikt.
Bovendien geeft Zonatlas een berekening van het aantal zonnepanelen dat geplaatst
kan worden, maar ook wat de opbrengst, rendement en terugverdientijd zijn.

Berekenen aantal zonnepanelen – voorzichtigheid geboden

De berekening gebeurt op basis van de bouwtekeningen die bij de Gemeenten
beschikbaar zijn. Dat is meteen ook de beperking. Als er wijzigingen zijn aangebracht, zoals dakramen, dakkappellen, ontluchtingspijpen of andere obstakels, dan kent Zonatlas.nl die veranderingen meestal niet.

Voor platte daken bestaan verschillende opstellingen en montagematerialen.
Zonatlas.nl gaat uit van een standaard-opstelling. Dat houdt in dat in de praktijk vaak heel andere mogelijkheden bestaan.

Rol van schaduw
Zonatlas geeft zelf aan dat ze hierover geen uitspraak kunnen doen. De rol van
bomen, maar ook schoorstenen, dakkapellen en andere obstakels kunnen grote
invloed hebben op de opbrengst van zonnepanelen. Dat betekent niet dat u niet
aan zonnepanelen moet beginnen, maar wel dat er bij het systeem rekening mee
wordt gehouden. Vooral door de keuze van de omvormer

Kosten en rendement

De kostprijsberekening kan geen rekening houden met de grote variatie in kostprijzen die
momenteel gelden in de markt.
Kwalijker is echter dat Zonatlas uitgaat van een gemiddeld rendement van 76%.
Dat is veel lager dan het gemiddelde dat de laatste jaren werd aangehouden (85%).
En van dat gemiddelde heeft SolarCare onlangs aangetoond dat het hoger zou moeten zijn (89%). In gunstige situaties ligt het rendement nog hoger 95%.

Praktisch betekent dit: lagere kostprijs, hoger rendement en kortere terugverdientijden.

Veel meer daken geschikt – door huidige prijzen

Door de huidige prijzen en BTW-teruggave komen ook daken die door Zonatlas nog ongeschikt worden geacht, nu wel in aanmerking voor zonnepanelen. Zelfs bij daken gelegen op het Oosten of Westen, al of niet in combinatie met schaduw kan op dit moment een jaarrendement rond 10% behaald worden. Met terugverdientijden die veelal tussen 8 – 10 jaar liggen.

Opbrengst zonnepanelen

Opbrengst zonnepanelen

Hoe berekenen ik mijn opbrengst? Dit is een van de meest gestelde vragen door particulieren en bedrijven, die geïnteresseerd zijn in zonnepanelen.
En terecht. Via de hoeveelheid stroom die je installatie oplevert krijg je inzicht in het rendement. De opbrengst zonnepanelen is ook de sleutel tot het berekenen van de terugverdientijd.

De optelsom van het aantal panelen (bijv. 10 panelen van 250 Wattpiek) zegt iets over het geïnstalleerde vermogen. In dit voorbeeld is dat 2500 Wattpiek. Maar dat wil niet zeggen dat de installatie dat ook oplevert. Het aantal Wattpiek is een waarde die onder standaard testcondities bepaald wordt.

Nu zijn er kaartjes die iets zeggen over de zoninstraling in verschillende provincies. Als je dan ook nog weet wat de kompasrichting van je dak is en de hellingshoek van je dak, dan zou je kunnen gaan rekenen.
Omdat dit nog best lastig is, ook omdat een aantal andere zaken een rol spelen, werd in het verleden vaak een normgetal van 85% aangehouden. De opbrengst zou gemiddeld dus 85% van het geïnstalleerd vermogen bedragen.

Gemiddelde opbrengst zonnepanelen onderschat

Maar zo’n norm van 85% is een heel ruwe maatstaf. Dat blijkt ook uit een kortgeleden uitgevoerd onderzoek van SolarCare (link). De gemiddelde opbrengst zonnepanelen wordt in Nederland al jaren onderschat. Zij komen tot de conclusie dat het gemiddelde bij 89% ligt.
Dat houdt in dat de opbrengst zonnepanelen onder gunstige omstandigheden nog veel hoger kan liggen (95% of zelfs hoger). Omdat vooral met schaduw onvoldoende rekening gehouden wordt, valt het gemiddelde lager uit. Schaduw kan betekenen dat de opbrengst 10% tot 25% en soms zelfs 50% lager komt te liggen.
Als er sprake is van schaduw kan die trouwens zoveel mogelijk teruggebracht worden door een goede combinatie van zonnepanelen en omvormers. Schaduw betekent dus niet dat zonnepanelen niet zinvol zijn.

Zelf eerste indruk krijgen?

Het is best mogelijk om zelf een eerste indruk te krijgen. Een gratis online programma als Opbrengst zonnepanelen - PVGISPVGIS (link) maakt dat mogelijk. Al moet je dan wel weten hoe je dat moet instellen.
Naast de plaats (locatie), is dat in ieder geval de kompasrichting (0 = 180 graden Zuid) en de hellingshoek van het dak (’tilt’).
Laat de wijze van montage staan op ‘free-standing’ omdat de andere optie (building integrated) verkeerde waarden geeft. Voer bij de systeemverliezen niet 14% in, maar 10%.

Invloed schaduw minimaliseren – professionele calculatie

PVGIS geeft een redelijke benadering, maar professionele programma’s kijken ook naar opbrengstgegevens van de panelen, omvormer-rendementen en verliezen van bekabeling. Bovendien zal een installateur ook kijken naar de optimale afstemming van de omvormer op het aantal panelen.
Een installateur kan bovendien een goede schaduw-analyse uitvoeren, en de uitkomst vertalen naar de meest geschikte combinatie van panelen en omvormer. Zo kan de invloed van schaduw zo klein mogelijk gehouden worden.

Postcoderoos

Postcoderoos (energiecoöperatie) of panelen op eigen dak?

Vorig jaar is de postcoderoos met veel tam-tam aangekondigd. Het is één van de kroonjuwelen uit het Energieakkoord. Vanaf 1 januari 2014 kan er gebruik van worden gemaakt.

Hoe aantrekkelijk is deelname aan een coöperatie? Is die optie aantrekkelijk voor mensen zonder geschikt eigen dak of is het ook een alternatief voor het plaatsen van panelen op je eigen dak?

Door het rekenwerk van Sven Pluut (zie hieronder), weten we dat een postcoderoos een rendement KAN opleveren van ongeveer 3%. Dat is hoger dan de spaarrente van dit moment (Rabo: 1,1% variabel), maar is toch lager is dan de spaarrente die je kan krijgen als je het lang vastzet (Rabo: 3,7% – 16 jaar vast). Waarom 16-17 jaar? Omdat dit de terugverdientijd is bij een installatie van –pak hem beet- 200 zonnepanelen.

Zet dat af tegen het rendement dat je met zonnepanelen vandaag de dag op je eigen dak kan behalen. Dan praat je over terugverdientijden van 5 tot 10 jaar (afhankelijk van situatie) en een jaarlijks rendement van 10% tot 19% (ok, die laatste is met lokale subsidie).

Hoe kom ik daaraan?

Bij een energiecoöperatie kunnen de leden van de coöperatie gebruik maken van een Postcoderoos - postcodegebiedenfiscale korting van 7,5 cent (ex. BTW) en 9 cent incl. BTW. De zonnepanelen komen op het dak van een groot pand (school, bedrijf, kantoor, loods) en de leden uit een postcodegebied en aangrenzende postcodegebieden (de postcoderoos), kunnen er gebruik van maken.

De reden dat zo’n postcoderoos zo matig rendeert komt doordat het voordeel ook uit die fiscale korting moet komen. Zelfs bij een scherpe prijs voor de zonnepanelen (€ 1,35 per Wattpiek), valt het dan niet mee om dat rendement op te krikken. Bijkomend is, dat er voldaan moet worden aan regels en randvoorwaarden (netaansluiting, verzekeringskosten, vrijwaring voor bestuur), zaken die bij een eigen thuisinstallatie, niet of veel minder spelen.

De eerder genoemde Sven Pluut, voorvechter van duurzame energie-opwekking, heeft het verdienmodel van een installatie van 200 panelen voor een coöperatie doorgerekend.

Daarbij wordt uitgegaan van een zo gunstig, (lees:..) zo goedkoop mogelijke oplossing:

  • de gebouweigenaar stelt het dak zonder vergoeding ter beschikking (??);
  • onderhoudskosten (bv. dakvervanging) worden door de gebouweigenaar niet verrekend (??);
  • de bewoners zetten zelf een coöperatie op (niet via derden);
  • ze krijgen een goedkope netaansluiting (niet zeker);
  • er worden geen jaarlijkse kosten gemaakt voor beheer (coöperatie) of administratie;
  • maar er zijn wel verzekeringen (zonnepanelen en aansprakelijkheid).

In dit geval komt het rendement uit op 3%, bij een terugverdientijd van 16 jaar. Wil je de spreadsheet bestuderen, haal hem dan hier op.

Anderen, zoals Martijn Messing (Energie+), gaan uit van minder gunstige voorwaarden en concluderen dan ook dat de postcoderoos niet rendabel te krijgen is (link).

Zelf ben ik van mening dat een postcoderoos wel rendabel te krijgen is (met een heeeel slanke organisatie en beheer), maar dat de postcoderoos geen alternatief is voor zonnepanelen op je eigen dak, als je die mogelijkheid hebt.

De bron (windenergie of zonnepanelen) heeft ook grote invloed op het rendement, door de andere kostenstructuur. Dat geldt ook voor de schaalgrootte. Het maakt veel uit of je het hebt over 200 zonnepanelen of enkele duizenden. Maar bij enkele duizenden, praat je over een grondgebonden opstelling (braakliggende terreinen, weilanden) en daar komen dan weer andere kosten uit voort (pacht / grondrente, installatie- en netwerkkosten, verzekering en bewaking (monitoring) om diefstal tegen te gaan). Even los van het feit dat er maar weinig locaties zijn die dan weer passen in een postcoderoos (zucht).

Rendement zonnepanelen

Het rendement van zonnepanelen is één van de belangrijkste zaken bij aankoop. Anders gezegd: wat leveren de zonnepanelen me op.  En hoe steekt dat af tegen het rendement dat ik op een andere manier kan behalen (bank of beleggen).

Rendement zonnepanelen

Om het rendement te kunnen vergelijken met een bankrente of spaarrekening kijken we naar het jaarlijks rendement. Voor zonnepanelen ligt het jaarlijks rendement nu tussen 12% (6 panelen) en  16% (14 panelen).
In Nijmegen, waar nog subsidie geldt, ligt dat rendement tussen 16 – 19%.
Zie ook: aanbod Nijmegen.

Dat rendement is zo hoog door de tijdelijke teruggave van de BTW op aanschaf en Rendement zonnepaneleninstallatie. Dat voordeel verdwijnt op termijn weer, mogelijk al in 2014.

Hoe berekenen we het gemiddeld jaarlijks rendement of ROI?
Dat is eenvoudig: het totaal rendement zonnepanelen (over 25 jaar), gedeeld door het aantal jaren (25), gedeeld door de kostprijs.

U kunt ook kijken naar hoe vaak u de kostprijs terugverdient.
Met subsidie (Nijmegen): verdient u deze 3 tot 4,5 keer terug.
Zonder subsidie: verdient u deze tot 4 keer terug.

Terugverdientijd

Een hoog rendement zonnepanelen betekent ook een korte terugverdientijd.
In Nijmegen (met subsidie) ligt de terugverdientijd binnen 5 jaar. Zonder subsidie is dat maar een jaar langer: 6 jaar.

Belang van goede zonnepanelen

Voor een hoog rendement zonnepanelen is niet alleen de kostprijs van belang.
Het is ook zaak dat u goede panelen kiest. Het verschil in opbrengst tussen top-panelen, de middenmoot en slecht presterende loopt op van 3% tot 5%.
Minder goede panelen zetten dus minder zonnestraling om in elektriciteit. De winst van een lagere kostprijs door geen A-merk paneel te kiezen, weegt niet op tegen de lagere opbrengst. Afhankelijk van het aantal panelen kan dat opbrengstverlies variëren tussen
€ 400,- en € 700,-.

Dat betekent niet dat u bij Solar Value duur uit bent.
Wij leveren A-merk panelen tegen een heel scherpe prijs. De panelen die we aanbieden scoren hoog in de testen van het Duitse Photon.

All black zonnepanelen

Uiterlijk is belangrijk

Veel mensen overwegen de aanschaf van zonnepanelen om meerdere redenen:

  • rendement van zonnepanelenAll black zonnepanelen
  • verlagen van elektriciteitsrekening
  • bijdrage aan het milieu → vermindering CO²
  • zelf stroom opwekken, dus minder afhankelijk

Maar dat de panelen er ook goed uit zien, wordt ook belangrijk gevonden!

Voor veel particulieren gelden de bekende ‘blauwe’ panelen als ontsierend, zeker wanneer de dakpannen grijs of zwart zijn. Maar ook bij een dak met rode dakpannen geeft men vaak de voorkeur aan all black zonnepanelen.

De ‘blauwe’ zonnepanelen zijn in feite poly-kristallijne panelen.  De grijze of zwarte panelen (vandaar de Engelstalige uitdrukking: All Black) zijn mono-kristallijne panelen. Mono-kristallijn verwijst naar een andere manier van produceren, die meer tijd kost en daardoor duurder is. Maar hoe groot is het verschil?

Prijs all black zonnepanelen

De afgelopen twee jaar is het aanbod aan all black zonnepanelen enorm toegenomen, juist omdat veel mensen de voorkeur geven aan zwarte panelen. De prijs is daardoor wel iets gedaald, maar is nu op een redelijk constant niveau terecht gekomen.
Zwarte zonnepanelen (all black) zijn gemiddeld 7 à 8% duurder dan de blauwe variant van hetzelfde merk.
Op een compleet systeem met 10 panelen (250 Wattpiek) bent u daardoor € 150,- tot
€ 200,- duurder uit.

Dat verklaart waarom de ‘blauwe’ poly-kristallijne panelen in hoog tempo plaats maken voor de all black zonnepanelen. Sinds kort biedt Solar Value u zwarte zonnepanelen voor dezelfde prijs waarvoor anderen poly-kristallijne panelen bieden. In Nijmegen valt die prijs nog lager uit door de beschikbaarheid van subsidie.

Kwaliteit en opbrengst panelen

Natuurlijk is er ook bij de all black panelen veel kwaliteitsverschil.
Duurtesten (Photon – Duitsland) wijzen uit dat de afstand tussen de top-panelen, middenmoot en achterblijvers in de orde van grootte van 3% tot 5% zit. Dat is veel. Op een systeem met een levensduur van 25 jaar, betekent dat € 400,- tot  € 700,- minder opbrengst.
Het prijsverschil in aanschaf weegt dus niet op tegen het verschil in opbrengst. Dat is de reden waarom wij selectief zijn in de keuze van onze A-merk panelen. Wij kiezen hoogwaardige panelen met een hoog rendement.